‘Hè mama, ben je moe? Ik zie het aan je’ .. ‘Hé mama, ben je verdrietig omdat oma dood gaat?’ .. Hé mama, wie gaat er eigenlijk voor Frank de hamster zorgen?’
Ik kan nog zo m’n best doen, maar ze zien alles. Maar wat vertel je ze? Wat vertel je ze niet? In de ogen van de kinderen is oma nog een top fitte vrouw. Want ze zit daar. Ze praat, eet, drinkt wat en vouwt soms een wasje. Ze ligt niet ziek in bed. Nog niet. Je kan ook zo weinig concreets zeggen. Je kan geen aftelkalender maken. En ik wil ze ook niet continu belasten met mijn verdriet. Maar het is wel de reden waarom ik soms totaal onnodig uit m’n slof schiet. Het helpt wel om ze dingen uit te leggen. Zodat ze weten; het ligt niet aan hun. En als ik me al zo voel.. hoe moet mijn moeder zich dan wel niet voelen?
Ruim een jaar geleden ging m’n moeder naar de dokter. Ze had al heel lang last van haar galblaas. Die kon verwijderd worden. Moesten ze eerst even kijken of ze geen zwevende stenen had. Die had ze niet, maar wel een plekje op haar longen. Dat moest verder onderzocht. Enfin, lang verhaal kort; uitgezaaide longkanker. Hoe dan?! Er is niet gelijk met behandeling gestart. Eerst de boel in de gaten houden. Kijken hoe het zich ontwikkeld. Maar al vrij rap kreeg ze dan toch immuuntherapie. En dat sloeg aan. De tumoren slonken. En bij elke positieve scan, kreeg ze er gevoelsmatig jaren bij. Hoewel ik aan het begin dacht ‘nou, daar gaat ze’ dacht ik nu, ze is toch net als de zus van de tante van de kennis van de buurvrouw, die leeft nog jaaaaaaaren’. Tot de scan in augustus. De immuuntherapie werkte niet meer. De tumoren zijn weer gaan groeien en gaan op pad. Nog meer uitzaaiingen. Een nieuwe PET scan met een nieuw behandelplan. Even dachten we dat ze mee kon doen aan een studie in Rotterdam. Omdat er bepaalde DNA afwijkingen in de tumoren zit. Maar dat kon toch niet. Ze zaten vol. Nou ben ik inmiddels bijna volleerd oncoloog en was ik niet razend enthousiast over die studie, maar toch. Elke kans grijp je. Dus nu. Chemo. Dat is nog de enige optie. Ze wordt nooit beter en alles is levensverlengend. Maar slaat het aan? Hoe is je kwaliteit van leven. Hoeveel tijd krijg je extra? Allemaal afwachten.
Mijn moeder is mijn beste vriendin. Ik kan mij vaak gewoon nog steeds niet voorstellen dat we daar zitten voor haar. Maar het is toch. Haar naam staat op de uitslagen, de polsbandjes, de zakken vloeistof.
Ik merk dat ik mezelf steeds vaker betrap op kleine momentjes van dankbaarheid. Dat ze er nog ís. Dat we nog kunnen praten, lachen en huilen. Maar tegelijk knaagt er steeds dat besef: dit is tijdelijk. En hoe langer je dat weet, hoe zwaarder het soms voelt om gewoon “gewoon” te doen.
Het leven leert je ineens een les die je nooit wilde leren. Over afscheid nemen terwijl iemand nog leeft. Over plannen durven maken terwijl je niet weet of er tijd voor is. En toch staat zij daar nog steeds: onze moeder, onze oma. Niet alleen gedefinieerd door wat ziek maakt, maar door wat haar sterk maakt. Door liefde, door strijdlust.
Misschien is dat ook wel wat ik mijn kinderen hoop mee te geven. Dat je verdriet en vreugde naast elkaar kunt laten bestaan. Dat je mag huilen én lachen in dezelfde dag. En dat liefde, hoe ongrijpbaar ook, altijd groter blijft dan ziekte.
En terwijl ik dit zo opschrijf, voel ik de tijd door mijn vingers glippen. Alles gaat door: school, werk, boodschappen, kinderen. Maar tegelijk staat alles stil. De wereld draait gewoon verder, maar mijn wereld wankelt. Soms wil ik het uitschreeuwen, soms wil ik het juist stilhouden. Ik weet niet hoe lang we nog hebben, en misschien wil ik dat ook niet precies weten.
Wat ik wél weet: elk ‘bakkie’ samen, elk appje, elke blik is nu dubbel zo waardevol. En dat mijn kinderen straks niet alleen oma zullen herinneren, maar ook deze liefde, deze zorg, dit samen doorleven. Zo intens. En ergens hoop ik dat dat blijft hangen. Dat we, hoe moeilijk ook, toch iets moois bewaren in deze schijt tijd.
En misschien is dat wel de enige troost: dat liefde altijd iets nalaat. Ook als de tijd opraakt.
Dus ja, mama is moe en verdrietig. En oma? Oma ook. Maar oma is een strijder. Voor ons, voor zichzelf en voor elk klein stukje leven dat er nog is.
